Τα Υπέρ και Κατά του Σεληνίου

Το σελήνιο, που στις μέρες μας θεωρείται ένα βασικό ιχνοστοιχείο για τους ανθρώπους και βρίσκεται σε πολλά σημεία του εδάφους. Η τοξικότητα του σεληνίου έχει παρατηρηθεί σε κάποιες περιοχές όπου η περιεκτικότητά του στο έδαφος είναι πολύ υψηλή, αλλά από την άλλη πλευρά η έλλειψη σεληνίου αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα προβλήματα. Μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη στειρότητα, σε πολλά καρδιακά προβλήματα, σε παθήσεις των οφθαλμών και στη πρόωρη γήρανση.

Oι σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σεληνίου συσχετίζονται με εκείνες της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης. Το ένζυμο αυτό διακόπτει την οξείδωση του λίπους και πιο συγκεκριμένα της κακής (LDL) χοληστερίνης. Αυτό μεταφράζεται σε λιγότερα καρδιακά νοσήματα και λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι όπου υπάρχει καρδιακό νόσημα υπάρχει και ανεπάρκεια υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης, λόγω της έλλειψης σεληνίου για την παραγωγή της.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονίσουμε πως οι προληπτικές δυνατότητες του σεληνίου είναι πολύ μεγαλύτερες από τις θεραπευτικές, γιατί όταν το καρδιαγγειακό σύστημα υποστεί ζημίες αυτές είναι δύσκολο να επαναφερθούν. Η ευεργετική δράση του σεληνίου, λόγω των πολύ ισχυρών αντιοξειδωτικών του ιδιοτήτων, ενισχύει το θυρεοειδή, το πάγκρεας, το συκώτι και το ανοσοποιητικό σύστημα. Μάλιστα είναι πολύ χρήσιμο για τους αθλητές, γιατί δρα προστατευτικά  στα μυϊκά προβλήματα που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες εμφανίζονται μετά από έντονη άσκηση.

Η περιεκτικότητα ενός τροφίμου σε σελήνιο διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και αυτό οφείλεται στην περιεκτικότητα σεληνίου του κάθε εδάφους.  Οι πιο πολλές μορφές σεληνίου που υπάρχουν στη φύση είναι κυρίως βιοδιαθέσιμες, αλλά δυστυχώς μόνο το 60 % του σεληνίου απορροφάται από τον οργανισμό μας μέσω της τροφής. Το ευρωπαϊκό έδαφος είναι σχετικά φτωχό σε σελήνιο σε σχέση με άλλες χώρες, όπως η Αμερική και ο Καναδάς. Μεγάλες ελλείψεις σεληνίου μπορεί να εμφανίσουν οι χορτοφάγοι που καταναλώνουν λαχανικά, τα οποία παράγονται σε έδαφος χαμηλής περιεκτικότητας σε σελήνιο.

Έτσι ενώ το σελήνιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, είναι δύσκολο κάποιος να το βρει και να το καταναλώσει. Γι’ αυτό είναι πια διαθέσιμο σαν διατροφικό συμπλήρωμα. Είναι απαραίτητο για τον άνθρωπο, γιατί είναι ένα δομικό στοιχείο σε πάνω από 12 σεληνοπρωτεΐνες, που παίζουν σημαντικό ρόλο στη γονιμότητα, στον θυρεοειδικό μεταβολισμό, στη σύνθεση του DNA, στην προστασία από τις οξειδωτικές βλάβες και στις λοιμώξεις. Μόνο από αυτή την αναφορά καταλαβαίνουμε πως η παρουσία του είναι απαραίτητη για την λειτουργία του οργανισμού σε όλες τις παραπάνω καταστάσεις.

Το σελήνιο μπορούμε να το βρούμε σε δύο μορφές:

• Ανόργανη (selenate και selenite)
• Και Οργανική (selenomethionine και selenocysteine)

Το έδαφος διαθέτει ανόργανο σελήνιο, αλλά τα φυτά το συσσωρεύουν και το μετατρέπουν στις οργανικές μορφές και στα μεθυλιωμένα παράγωγά του.

Η μορφή του σεληνίου που ενσωματώνεται στους ζωικούς και ανθρώπινους ιστούς είναι κυρίως το selenomethionine. Στους υγιείς ανθρώπους η συγκέντρωση του σεληνίου στον οργανισμό είναι περισσότερο ή ίσο με 8 micrograms (mcg/dl).

Εξαιτίας του ρόλου του σεληνίου στην επιδιόρθωση του DNA, στην απόπτωση, στο ενδοκρινικό, στο ανοσοποιητικό σύστημα και στην αντιοξειδωτική προστασία, είναι εμφανής ο σημαντικός ρόλος του στην πρόληψη του καρκίνου, στις καρδιαγγειακές παθήσεις, στην λειτουργία του εγκεφάλου και στην πρόληψη και θεραπεία των ασθενειών του θυρεοειδούς.

Επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν μια αναστροφή επιπολασμού και ρίσκου καρκίνου, όπως παχέος εντέρου, ορθού, ουροδόχου κύστεως, προστάτη, πνευμόνων, δέρματος, οισοφάγου και στομάχου σε αυξημένης κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε σελήνιο.

Έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε σελήνιο έχουν:

• 31% χαμηλότερο ρίσκο εμφάνισης καρκίνου
• 45% χαμηλότερη θνησιμότητα
• 33% χαμηλότερο ρίσκο εμφάνισης ουροδόχου κύστης στους άνδρες
• Και 22% χαμηλότερο ρίσκο εμφάνισης του προστάτη

Το ίδιο ενεργητικό διαπιστώθηκε να ήταν η κατανάλωση του σεληνίου και για το καρδιαγγειακό σύστημα, βοηθώντας στη μείωση της χοληστερίνης και των HDL, στην στη μείωση εμφάνιση υπέρτασης και στεφανιαίας νόσου. Επίσης βοηθά στη πρόληψη της οξείδωσης των λιπιδίων, στη μείωση της φλεγμονής και στην πρόληψη της συσσώρευσης των αιμοπεταλίων.

Η συγκέντρωση σεληνίου στο πλάσμα, μειώνεται με την ηλικία, έτσι μειωμένες ποσότητες σεληνίου μπορεί να προκαλέσουν μείωση εγκεφαλικών γνωστικών λειτουργιών. Η υψηλότερη συγκέντρωση σεληνίου στο σώμα είναι στον θυρεοειδή αδένα. Εξού και η σημασία του στην σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών και στον μεταβολισμό. Επίσης εξαιρετικής σημασίας θεωρείται η επαρκής πρόσληψή του, για την εύρυθμη λειτουργία του θυρεοειδούς, για την πρόληψη δημιουργίας βρογχοκήλης και θυρεοειδικών όζων, ειδικά στους πληθυσμούς με χαμηλή πρόσληψη ιωδίου.

Ακόμα, έρευνες σε εγκύους με αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα, έδειξαν ότι η χορήγηση 200mcg selenomethionine καθημερινά,  είναι μια καλή στρατηγική για την μείωση επεισοδίων post partum θυρεοειδίτιδας.

Υπερβολικές καταναλώσεις συμπληρωμάτων σεληνίου μπορούν να οδηγήσουν σε μια μυρωδιά σκόρδου στην αναπνοή και αίσθησης μεταλλικής γεύσης στο στόμα. Η υπερβολή χρήσης μπορεί να έχει γαστρεντερικές, νευρολογικές και καρδιακές επιπλοκές. Γι’ αυτό παίρνουμε πάντα τις συμβουλές των ιατρών μας για την δοσολογία του και την διάρκεια κατανάλωσής του.

Χημειοθεραπευτικά η cisplatin, μπορεί να μειώσει την πρόσληψη σεληνίου στα μαλλιά και στο πλάσμα. Η χορήγηση σεληνίου μπορεί να μειώσει την τοξικότητα των φαρμάκων σε χημειοθεραπείες, αλλά χρειάζονται να γίνουν περαιτέρω έρευνες γι’ αυτό το θέμα.

Άρα, τα συμπληρώματα σεληνίου, με ορθή χρήση, μπορεί να είναι πολλαπλά ωφέλιμα σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπως η καλή λειτουργία του θυρεοειδή, η πρόληψη του καρκίνου, η καλή γνωστική λειτουργία στους ηλικιωμένους, στην καλή καρδιαγγειακή λειτουργία (όχι στις αρρυθμίες), στην γονιμότητα και στο ευ ζην.

Dr Παπακωνσταντίνου Ευφροσύνη

Ολιστικός Ιατρός Παθολόγος – ομοιοπαθητικός – βελονίστρια

Αχιλλέως 7-9 Π. Φάληρο

Τηλ. 210 7517837